Quảng Ninh: Người dân 2 xã biển đảo Quan Lạn và Minh Châu mong mỏi được dùng nước sạch

(Xây dựng) – Mặc dù dự án cấp nước sạch cho đảo Quan Lạn, Minh Châu (huyện Vân Đồn) triển khai đã nhiều năm, đến nay hàng trăm hộ dân ở 2 xã biển đảo này vẫn chưa có nước sạch sử dụng.

Với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ quyến rũ cùng những bãi biển đẹp, 2 xã đảo Quan Lạn và Minh Châu thu hút hàng trăm nghìn lượt khách du lịch mỗi mùa hè, dẫn đến nhu cầu sử dụng nước sạch để sinh hoạt và kinh doanh dịch vụ rất lớn. Nhưng từ nhiều năm nay, hàng trăm hộ dân trên đảo vẫn sống trong cảnh “khát” nước sạch.

Nằm cách trung tâm huyện Vân Đồn khoảng 40km, 2 xã đảo Quan Lạn và Minh Châu những năm gần đây thu hút nhiều khách du lịch do có cảnh quan thiên nhiên hoang sơ quyến rũ và nhiều bãi biển đẹp. Đây là 2 xã đảo nằm trên vịnh Bái Tử Long, tiếp giáp với phía Đông vịnh Hạ Long; tháng 2/2022 UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Quyết định số 339, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch phân khu xây dựng tỷ lệ 1/2.000 Khu vực đảo Minh Châu - Quan Lạn hơn 4.000ha, Khu kinh tế Vân Đồn, trong đó nêu rõ khu vực quy hoạch được điều chỉnh với tính chất là khu du lịch văn hóa, sinh thái biển đảo cao cấp, khu dân cư đô thị có chất lượng cao với quy mô dân số và lao động khoảng 43.000 người tới năm 2030.

Mặc dù ở nơi có thế mạnh về cảnh quan thiên nhiên để phát triển du lịch, nâng cao đời sống, nhưng từ nhiều năm nay người dân 2 xã đảo Quan Lạn, Minh Châu vẫn chưa có nước sạch để sinh hoạt, kinh doanh, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Nguồn nước sinh hoạt hàng ngày vẫn chủ yếu là nước mưa, nước giếng khoan không đảm bảo vệ sinh, còn nước sạch để nấu ăn, kinh doanh dịch vụ du lịch thì người dân phải mua với giá cao 100.000đ/m3. Nhất là vào mùa hè hàng năm khi có đông khách du lịch ra đảo thì nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt càng lớn.

Nhà máy cấp nước sạch tại thôn Nam Hải (xã Minh Châu, huyện Vân Đồn) cơ bản hoàn thành từ năm 2022 song cho đến tháng 4/2024 vẫn chưa thể hoàn thiện, vận hành vì chủ đầu tư chưa được bàn giao đất do vướng thủ tục pháp lý.

Để giải quyết tình trạng thiếu nước sinh hoạt ở hai đảo nói trên, từ năm 2014 huyện Vân Đồn đã đầu tư 109 tỷ đồng xây dựng, cải tạo hồ chứa nước Lòng Dinh, dung tích thiết kế khoảng 1 triệu m3, hoàn thành năm 2017.

Cùng với đó, dự án Nhà máy nước và hệ thống phân phối nước sạch phục vụ nhân dân và khách du lịch trên địa bàn 2 xã đảo Quan Lạn và Minh Châu của huyện Vân Đồn đã được UBND tỉnh Quảng Ninh chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời chấp thuận nhà đầu tư là Công ty CP Đầu tư Xây dựng và Thương mại Thẩm Gia tại Quyết định số 2190/QĐ-UBND ngày 8/6/2017; Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Quảng Ninh cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ngày 12/6/2017, phê duyệt quy hoạch tổng mặt bằng xây dựng tỷ lệ 1/500 tại Quyết định số 03/QĐ-BQLKKT ngày 6/1/2020.

Dự án có tổng diện tích 28.427,4m2 tại thôn Nam Hải (xã Minh Châu), gồm các hạng mục: Nhà máy cấp nước, diện tích 3.500m2; tuyến ống cấp nước nằm trên địa bàn 2 xã Minh Châu, Quan Lạn; công suất 4.000m3/ngày đêm;

Đến năm 2022, chủ đầu tư dự án là Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng du lịch và Thương mại Thẩm Gia (Công ty Thẩm Gia) đã đầu tư hơn 50 tỷ đồng, cơ bản hoàn thành xây dựng Nhà máy xử lý nước sạch từ hồ Lòng Dinh cùng hệ thống dẫn nước tới các hộ dân 2 xã Minh Châu và Quan Lạn. Song đến nay, nhà máy chưa thể hoàn thiện, vận hành vì chưa được bàn giao đất do vướng thủ tục pháp lý.

Nguyên nhân là do Nhà máy xử lý nước từ hồ Lòng Dinh - Công ty Thẩm Gia làm chủ đầu tư được chính quyền địa phương phê duyệt nằm trên vị trí đất là mỏ cát Vân Hải thuộc quyền quản lý, khai thác của Công ty cổ phần Viglacera Vân Hải.

Do phê duyệt dự án nhà máy xử lý nước chồng lên đất của đơn vị khác chưa được thu hồi nên việc bố trí, bàn giao mặt bằng thi công nhà máy bị chậm tiến độ 3 năm. Để gỡ khó cho dự án, chính quyền địa phương đã tạm bàn giao đất chưa được thu hồi cho Công ty Thẩm Gia thi công xây dựng nhà máy xử lý nước trong lúc chờ hoàn thiện thủ tục đóng cửa mỏ (khai thác cát), thu hồi đất của Công ty cổ phần Viglacera Vân Hải.

Dự án cũng đã được Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Đồn phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 của dự án tại Quyết định số 93/QĐBQKKTVĐ ngày 12/7/2022; được UBND tỉnh Quảng Ninh chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư tại Quyết định số 307/QĐ-UBND ngày 8/2/2023.

Người dân 2 xã đảo Quan Lạn, Minh Châu phải dùng nước giếng khoan không đảm bảo vệ sinh để giặt, và phải mua nước sạch với giá 100.000đ/m3 để ăn uống, tắm gội (ảnh: QMG).

Vướng mắc chủ yếu của dự án liên quan đến các thủ tục về giao đất tại khu vực nhà máy cấp nước (khoảng 5.300m2) do nằm trong ranh giới mà Công ty Cổ phần Viglacera Vân Hải được cho thuê đất để khai thác cát. Tuy nhiên, thời hạn thuê đất của dự án khai thác cát đã hết hạn (từ tháng 1/2022), đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt đề án đóng cửa mỏ theo Quyết định số 34/QĐBTNMT ngày 7/1/2022 nhưng do chưa xác định được giá tính thuế tài nguyên đối với cát trắng khai thác tại mỏ, Công ty Viglacera Vân Hải chưa thể hoàn thành nghĩa vụ tài chính và bàn giao phần diện tích đất được UBND tỉnh Quảng Ninh cho thuê đất để khai thác cát tại xã Minh Châu và xã Quan Lạn theo quy định.

Để giải quyết vướng mắc trên, UBND tỉnh Quảng Ninh đã giao trách nhiệm cụ thể cho các Sở, ngành, địa phương (tại Quyết định chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư số 307/QĐ-UBND ngày 08/02/2023), trong đó: Giao Sở Tài chính bám sát Bộ Tài chính để sớm nhận được hướng dẫn về việc xây dựng bảng giá tính thuế tài nguyên đối với tài nguyên cát trắng do Công ty Cổ phần Viglacera Vân Hải khai thác tại mỏ Vân Hải, xã Minh Châu và xã Quan Lạn, huyện Vân Đồn, làm cơ sở để Công ty Cổ phần Viglacera Vân Hải hoàn thành nghĩa vụ tài chính, bàn giao diện tích thuê đất không còn nhu cầu sử dụng để khai thác cát tại khu mỏ tại xã Minh Châu và Quan Lạn; giao Sở Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, xem xét tách một phần ranh giới thực hiện dự án mỏ cát của Công ty Cổ phần Viglacera Vân Hải để giao cho Công ty Thẩm Gia triển khai dự án.

Thông tin từ lãnh đạo Công ty Cổ phần Viglacera Vân Hải cho biết: Năm 2021, Công ty đã hoàn nguyên xong khu mỏ khai thác cát, hoàn thành tất cả các văn bản, thủ tục đóng cửa mỏ khai thác cát tại xã Minh Châu và Quan Lạn; các ban, ngành, Tổng cục Khoáng sản đã kiểm tra, có biên bản đầy đủ. Tuy nhiên, theo Công ty Viglacera Vân Hải, vướng mắc ở đây là tiền cấp quyền khai thác (thuế tài nguyên) có sự chênh lệch giữa tỉnh Quảng Ninh và Bộ Tài chính, do các cơ quan quản lý Nhà nước chưa thống nhất tiền cấp quyền khai thác nên Công ty chưa thể thực hiện nghĩa vụ tài chính, chưa thể bàn giao đất.

Để tháo gỡ khó khăn cho dự án cấp nước sạch ở 2 xã đảo Quan Lạn, Minh Châu, giữa năm 2023, UBND huyện Vân Đồn đã tổ chức cuộc họp với sự có mặt của các bên liên quan. Tại cuộc họp, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường, Ban quản lý Khu kinh tế Vân Đồn, UBND huyện Vân Đồn và các đơn vị đã thống nhất đề nghị UBND huyện Vân Đồn trực tiếp phối hợp cùng các sở liên quan báo cáo UBND tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo ban hành đơn giá tạm tính thu tiền cấp quyền khai thác nước để Công ty Thẩm Gia đưa hệ thống cấp nước đưa vào vận hành kể cả chưa được giao đất thực hiện dự án để cung cấp cho nhân dân và khách du lịch trên địa bàn các xã Minh Châu, Quan Lạn.

Tuy nhiên, đến nay, việc tháo gỡ khó khăn cho dự án Nhà máy nước và hệ thống phân phối nước sạch phục vụ nhân dân và khách du lịch trên địa bàn 2 xã đảo Quan Lạn và Minh Châu của huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh vẫn chưa được giải quyết. Đã 6 năm nay, nhân dân 2 xã đảo này liên tục kiến nghị được cấp nước sạch phục vụ sinh hoạt và phát triển kinh tế. Không chỉ người dân mong mỏi được cấp nước sạch để sử dụng, chủ đầu tư dự án cũng mong mỏi chính quyền địa phương tháo gỡ khó khăn, sớm bàn giao đất để có thể hoàn thiện dự án, vận hành cấp nước sạch, bởi sự chậm trễ kéo dài khiến nhà đầu tư bị thiệt thòi vì không được hưởng các chính sách hỗ trợ dự án nước sạch ở các xã đảo của nhà nước và cũng không được vay vốn ngân hàng do dự án vướng pháp lý.

Nhân dân 2 xã đảo Quan Lạn và Minh Châu mong muốn Dự án cấp nước sạch sớm hoàn thành đưa vào sử dụng phục vụ đời sống người dân cũng như hoạt động du lịch trên đảo, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người dân và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, như mục tiêu “Nâng cao chất lượng đời sống nhân dân” của tỉnh Quảng Ninh đã đề ra.